କାଶ୍ମୀରର ପାହାଲଗାମରେ ହୋଇଥିବା ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣରେ ନିହତ ଲୋକଙ୍କର ୧୩ତମ ଦିବସ ପାଳନ ହୋଇଛି। ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ଏହି ଦିନର ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ରହିଛି। ପାହାଲଗାମରେ ନିହତ ୨୬ ନିରୀହ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ୨୫ ଜଣ ହିନ୍ଦୁ ଥିଲେ। ଭାରତୀୟ ସଶସ୍ତ୍ର ବାହିନୀ ଓ ସରକାରଙ୍କ ତରଫରୁ ମିଳୁଥିବା ସଙ୍କେତରୁ ଜଣାପଡ଼ୁଛି ଯେ ପାହାଲଗାମର ଦୋଷୀମାନଙ୍କୁ ଓ ସେମାନଙ୍କ ମୁଖ୍ୟମାନଙ୍କୁ ନିଶ୍ଚିହ୍ନ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଛି ଏବଂ ଯେ କୌଣସି ସମୟରେ ଏହାର ଫଳାଫଳ ଦେଖାଯାଇପାରେ। ତିନି ସେନାର ମୁଖ୍ୟମାନେ ପାଳିକ୍ରମେ ନିଜ ନିଜ ଅପରେସନାଲ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଓ ସୀମାରେ ସୁରକ୍ଷା ସ୍ଥିତି ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କୁ ସୂଚନା ଦେଉଛନ୍ତି। କୂଟନୈତିକ ସ୍ତରରେ ଭାରତ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱକୁ ବୁଝାଇ ଦେଇଛି ଯେ ଯଦି ତା’ର ନାଗରିକଙ୍କ ଜୀବନ ଯାଇଛି, ତେବେ ଦୋଷୀମାନଙ୍କୁ କେବେ ଓ କେଉଁ ଉପାୟରେ ଦଣ୍ଡ ଦିଆଯିବ, ତାହା ଭାରତ ନିଜେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବ। ଅର୍ଥାତ୍ ଆମର ସଶସ୍ତ୍ର ବାହିନୀ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସ୍ଥିତିର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇସାରିଛି।
ପାକିସ୍ତାନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ତିନି ପ୍ରକାର କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନର ସଙ୍କେତ
ମୋଦୀ ସରକାରଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକାଳରେ ପୂର୍ବରୁ ଦୁଇଥର ଭାରତ ଦୁଇ ଭିନ୍ନ ଉପାୟରେ ପାକିସ୍ତାନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରତିଆକ୍ରମଣ କରିଛି। ପ୍ରଥମଥର ଉରୀ ଆକ୍ରମଣର ପ୍ରତିଶୋଧରେ ପାକିସ୍ତାନ ଅଧିକୃତ କାଶ୍ମୀର (PoK) ଭିତରେ ପଶି ସର୍ଜିକାଲ ଷ୍ଟ୍ରାଇକ କରାଯାଇଥିଲା। ଏଥିରେ ଭାରତୀୟ ସେନାର କମାଣ୍ଡୋମାନେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ। ଅର୍ଥାତ୍ PoKରେ କିଛି କିଲୋମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଶି ସ୍ଥଳସେନା ଆତଙ୍କୀ ତାଲିମ ଶିବିର ଓ ଟେରର ଲଞ୍ଚ ପେଡ଼ଗୁଡ଼ିକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିଥିଲେ। ଏହାପରେ ପୁଲୱାମା ଆକ୍ରମଣର ଜବାବରେ ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନା ୮୦ କିଲୋମିଟରରୁ ଅଧିକ ଦୂର ପାକିସ୍ତାନ ଭିତରେ ପଶି ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆଡ୍ଡା ଉପରେ ଏୟାର ଷ୍ଟ୍ରାଇକ କରି ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଧ୍ୱଂସ କରି ଫେରିଥିଲା। କିନ୍ତୁ, ଏଥରର ପ୍ରସ୍ତୁତିରୁ ଜଣାପଡ଼ୁଛି ଯେ ସ୍ଥଳସେନା , ବାୟୁସେନା ଓ ନୌସେନା ନିଜ ନିଜ ତରଫରୁ ଅଲଗା ଅଲଗା କିମ୍ବା ଏକତ୍ର ଆକ୍ରମଣ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଅଛନ୍ତି।
ସଶସ୍ତ୍ର ବାହିନୀର ମୁଖ୍ୟମାନଙ୍କ ବୈଠକ
ରବିବାର ଦିନ ଏୟାର ଚିଫ ମାର୍ଶାଲ ଏପି ସିଂହ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କୁ ଭେଟିଥିଲେ। ଏହା ମନେକରାଯାଉଛି ଯେ ଏହି ଭେଟ ବାୟୁସେନାର ପ୍ରସ୍ତୁତି ଓ ପାହାଲଗାମ ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣ ପରେ ସୁରକ୍ଷା ସ୍ଥିତିକୁ ନେଇ ହୋଇଥିଲା। ତାଙ୍କ ପୂର୍ବରୁ ଶନିବାର ଦିନ ନୌସେନା ମୁଖ୍ୟ ଆଡ଼ମିରାଲ ଦିନେଶ ତ୍ରିପାଠୀ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀଙ୍କୁ ବାହିନୀର ପ୍ରସ୍ତୁତି ସମ୍ପର୍କରେ ଅବଗତ କରାଇଥିଲେ। ସ୍ଥଳସେନା ମୁଖ୍ୟ ଜେନେରାଲ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଦ୍ୱିବେଦୀଙ୍କର ମଧ୍ୟ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀଙ୍କ ସହ ସାକ୍ଷାତ କରିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି। ଏହି ସାକ୍ଷାତକାର ସହ ସଶସ୍ତ୍ର ବାହିନୀ ମଧ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ ବୈଠକଗୁଡ଼ିକ ଚାଲିଛି ଏବଂ ସମ୍ଭବତଃ ପରସ୍ପର ସମନ୍ୱୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା ହେଉଛି।
ପ୍ରତିଆକ୍ରମଣର ପଦ୍ଧତି କ’ଣ ହେବ?
ବାୟୁସେନା ସମ୍ପର୍କରେ କହିବାକୁ ଗଲେ, ପଶ୍ଚିମ ସୀମାରେ ଏହାର ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନଗୁଡ଼ିକ ଦୀର୍ଘ ଦୂରତ୍ୱର ଫାଇଟର ସର୍ଟିଜ ନେଉଛି ଏବଂ ଏହା ନିଜର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଏୟାର ଡିଫେନ୍ସ ନେଟୱାର୍କକୁ ଉଚ୍ଚ ସତର୍କ ଅବସ୍ଥାରେ ରଖିଛି। ପ୍ରକୃତରେ ଭାରତ ପାକିସ୍ତାନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସୀମିତ ପରିସରରେ ଆତଙ୍କୀ ଓ ସେମାନଙ୍କ ମୁଖ୍ୟମାନଙ୍କୁ କଠୋର ଶାସ୍ତି ଦେବା ପାଇଁ ସାମରିକ ବିକଳ୍ପ ଖୋଲା ରଖିଛି। ୨୯ ଏପ୍ରିଲର ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ ବୈଠକରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ତିନି ସେନାକୁ ଏହାର ଖୋଲା ଅନୁମତି ଦେଇସାରିଛନ୍ତି ଏବଂ ପ୍ରତିଆକ୍ରମଣର ‘ପଦ୍ଧତି, ଲକ୍ଷ୍ୟ ଓ ସମୟ’ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବାର ଦାୟିତ୍ୱ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ ଛାଡ଼ି ଦେଇଛନ୍ତି। ପାକିସ୍ତାନୀ ସେନାକୁ ମଧ୍ୟ ଜଣାଇଛି ଯେ ଭାରତ ଯେ କୌଣସି ସମୟରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଆରମ୍ଭ କରିପାରେ, ତେଣୁ ସେ ଏହାର ପ୍ରସ୍ତୁତିର ଆକଳନ କରିବା ପାଇଁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରେଖା (LoC)ରେ ବାରମ୍ବାର ଅନାବଶ୍ୟକ ଗୁଳିଚାଳନା କରି ଉସ୍କାଣୀମୂଳକ କାମ କରୁଛି। ଭାରତୀୟ ସେନା ମଧ୍ୟ ଯୁଦ୍ଧବିରତୀ ଉଲ୍ଲଂଘନରେ ତା’ର ଏହି ଦୁଷ୍କର୍ମଗୁଡ଼ିକରେ ମୁହଁତୋଡ଼ ପ୍ରତିଆକ୍ରମଣ କରୁଛି। ଏହାସହ ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନା ମଧ୍ୟ ନିଜ ସ୍ତରରେ ଲଗାତାର କମ୍ବାଟ ଏୟାର ପେଟ୍ରୋଲ (CAPs) କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରୁଛି। ପଶ୍ଚିମ ଅଞ୍ଚଳର ଏହାର ଏୟାରବେସଗୁଡ଼ିକ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସ୍ଥିତିର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଅଛନ୍ତି।
ଶତ୍ରୁ ପାଇଁ ‘କାଳ’ ହେଉଛି ରାଫେଲ
ବାୟୁସେନାର ପ୍ରସ୍ତୁତିର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମାନଦଣ୍ଡ ଏୟାର ବେସରେ ଅପରେସନାଲ ପ୍ଲାଟଫର୍ମର ସଂଖ୍ୟା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ, ଯାହାକୁ ଅପରେସନାଲ ରେଡିନେସ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ (ORPs) କୁହାଯାଏ। ଏକ ORPରେ ସାଧାରଣତଃ ୨ କିମ୍ବା ୩ଟି ଫାଇଟର ବିମାନ ଥାଏ। ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରରେ ସଜ୍ଜିତ ଏହି ବିମାନଗୁଡ଼ିକୁ ରନୱେ ନିକଟରେ ରଖାଯାଏ, ଯାହା ୨୪ ଘଣ୍ଟା ପ୍ରସ୍ତୁତ ରହେ। ଏଲାର୍ମ ବାଜିବା ମାତ୍ରେ ଏଗୁଡ଼ିକ ତୁରନ୍ତ ଟେକ-ଅଫ କରେ। ଯେତେବେଳେ ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନା (IAF) ୨୦୧୯ ଫେବୃଆରୀରେ ପାକିସ୍ତାନର ବାଲାକୋଟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାଇ ଜୈଶ-ଏ-ମହମ୍ମଦ (JeM)ର ଆତଙ୍କୀ ଆଡାକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିଥିଲା, ସେତେବେଳେ ଏହା ପାଖରେ ବର୍ତ୍ତମାନର ରାଫେଲ ଫାଇଟର ଜେଟ ନଥିଲା। ଏହା ଏକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ। ଏଥିରେ ଦୀର୍ଘ ଦୂରତ୍ୱ ମାରକାତ୍ମକ ମିସାଇଲ ଲାଗିଛି। ଯେମିତି ‘ସ୍କାଲ୍ପ’ ମିସାଇଲ। ଏହି ମିସାଇଲ ୩୦୦ କିଲୋମିଟରରୁ ଅଧିକ ଦୂର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମାଟିରେ ଆକ୍ରମଣ କରିପାରେ। ଏହାଛଡ଼ା, ଏଥିରେ ମେଟିଓର ମିସାଇଲ ମଧ୍ୟ ଅଛି। ଏହା ଆକାଶରେ ୧୨୦ରୁ ୧୫୦ କିଲୋମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶତ୍ରୁର ବିମାନକୁ ମାରି ପକାଇପାରେ। ତେଣୁ ରାଫେଲ ଶତ୍ରୁ ପାଇଁ ‘କାଳ’ ଅଟେ।
ସମୁଦ୍ରରୁ ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ ଧ୍ୱଂସ
ଏହାପୂର୍ବରୁ ଭାରତୀୟ ନୌସେନା ଶନିବାର ଦିନ Xରେ ଏକ ଛବି ସେୟାର କରିଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଏକ ଯୁଦ୍ଧପୋତ, ଏକ ବୁଡ଼ାଜାହଜ ଓ ଏକ ହେଲିକପ୍ଟର ଦେଖାଯାଉଛି। ନୌସେନା ଏହାକୁ ‘ନୌସେନା ଶକ୍ତିର ତ୍ରିଶୂଳ’ ବୋଲି ଅଭିହିତ କରିଛି। ଏହି ଛବିରେ INS କୋଲକାତା ନାମକ ବିନାଶକାରୀ ଜାହାଜ, ଧ୍ରୁବ ଆଡ଼ଭାନ୍ସଡ଼ ଲାଇଟ ହେଲିକପ୍ଟର (ALH) ଓ ସ୍କର୍ପିନ ଶ୍ରେଣୀର ବୁଡ଼ାଜାହଜ ରହିଛି। ପାହାଲଗାମ ଆକ୍ରମଣ ପରେ ପାକିସ୍ତାନ ସହ ସୃଷ୍ଟ ଉତ୍ତେଜନା ମଧ୍ୟରେ ନୌସେନାର ଏହି ଛବି ଅନେକ କଥା କହୁଛି। ଗତ ସପ୍ତାହରେ ଭାରତୀୟ ନୌସେନା ଅରବ ସାଗରରେ ଏକ ଭାରତୀୟ ଯୁଦ୍ଧପୋତରୁ ଅନେକ ଆଣ୍ଟି-ସିପ ଫାୟାରିଂ ଭିଜୁଆଲ ଜାରି କରିଥିଲା।
‘ଆପଣଙ୍କ ଇଚ୍ଛା ନିଶ୍ଚିତ ପୂରଣ ହେବ’
ଭାରତୀୟ ସଶସ୍ତ୍ର ବାହିନୀର ଏହି ପ୍ରସ୍ତୁତି ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜନାଥ ସିଂହଙ୍କ ଏହି ବୟାନ ଯେ ‘ଆପଣମାନେ ସମସ୍ତେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ କାମ କରିବାର ଶୈଳୀ ଓ ଦୃଢ଼ତାକୁ ଜାଣନ୍ତି। ଆପଣଙ୍କର ଯେଉଁ ଇଚ୍ଛା ଅଛି, ତାହା ନିଶ୍ଚିତ ପୂରଣ ହେବ।’ ଏହାସହ, ଏହି ବିଷୟରେ ଜ୍ଞାନ ଦେଉଥିବା ବିଶେଷକରି ଇଉରୋପୀୟ ଦେଶମାନଙ୍କୁ ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ଏସ ଜୟଶଙ୍କର ଏହା କହିଛନ୍ତି ଯେ ‘ଆମେ ବିଶ୍ୱକୁ ଦେଖୁଛୁ। ଆମେ ସାଙ୍ଗ ଖୋଜୁଛୁ, ଉପଦେଶକ ନୁହେଁ…ଯେଉଁ ମାନେ(ଇଉରୋପ) ଘରେ କିଛି କରନ୍ତି ଓ ବାହାରେ ଅନ୍ୟକିଛି କରନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହିବା ଉଚିତ। ଆମେ ଏପରି ଲୋକଙ୍କୁ ଖୋଜୁଛୁ ଯେଉଁମାନେ ପ୍ରକୃତରେ ବନ୍ଧୁ ହେବେ।’
