ପଞ୍ଜାବର ଅମୃତସର ଜିଲ୍ଲାର ମଜିଠା ବ୍ଲକ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଗାଁମାନଙ୍କରେ ବିଷାକ୍ତ ମଦ ପିଇ ୧୪ ଜଣଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଛି। ମୃତକମାନେ ଅଧିକାଂଶ ଭଙ୍ଗାଲି କଲାଁ, ଥାରିୱାଲ, ସଙ୍ଘା ଓ ମରାରୀ କଲାଁ ଅଞ୍ଚଳର ଥିଲେ। ଅମୃତସର ଜିଲ୍ଲା କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ଦାବି ଅନୁସାରେ, ମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟା ଆହୁରି ବଢ଼ିପାରେ। ପଞ୍ଜାବ ସରକାରଙ୍କ ମୁଖପାତ୍ର କହିଛନ୍ତି ଯେ ଦୁଇଟି ଏଫ୍ଆଇଆର୍ ରୁଜୁ ହୋଇଛି ଏବଂ ମୁଖ୍ୟ ଯୋଗାଣକାରୀ ପ୍ରଭଜିତ ସିଂ ଓ ସାହିବ ସିଂଙ୍କୁ ରାଜାସାଂସୀରୁ ଗିରଫ କରାଯାଇଛି। ଯୋଗାଣକାରୀଙ୍କଠାରୁ ମଦ କିଣି ଗାଁରେ ବଣ୍ଟନ କରୁଥିବା ଅନ୍ୟ ଚାରି ଅଭିଯୁକ୍ତଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଗିରଫ କରାଯାଇଛି।
ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ପଞ୍ଜାବର ତରନତାରନ, ଅମୃତସର ଓ ଗୁରୁଦାସପୁର ଜିଲ୍ଲାରେ ଏକ ବଡ଼ ମଦ ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟିଥିଲା। ୨୦୨୦ ମସିହା ଜୁଲାଇ ଓ ଅଗଷ୍ଟରେ ମାଝା ଅଞ୍ଚଳର ତିନୋଟି ଜିଲ୍ଲା – ତରନତାରନ, ଗୁରୁଦାସପୁର ଓ ଅମୃତସର – ରେ ନକଲି ମଦ ପିଇ ପ୍ରାୟ ୧୩୦ ଜଣଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। ପ୍ରାୟ ଏକ ଡଜନ ଲୋକଙ୍କର ଦୃଷ୍ଟିଶକ୍ତି ନଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲା। ଏକମାତ୍ର ତରନତାରନ ଜିଲ୍ଲାରେ ପ୍ରାୟ ୮୦ଟି ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। ଏହା ପ୍ରଥମ ଥର ନୁହେଁ ଯେ ଦେଶର କୌଣସି ରାଜ୍ୟରେ ବିଷାକ୍ତ ମଦ ପିଇ ଲୋକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଛି। କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣନ୍ତି କି ମଦ କିପରି ବିଷାକ୍ତ ହୋଇଯାଏ? ଏଥିରେ କ’ଣ ଥାଏ, ଯାହା ପିଇବା ମାତ୍ରେ ଅମୃତସର ପରି ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟେ? କାହିଁକି କିଛି ସମୟ ପୂର୍ବେ ହସୁଥିବା ଖେଳୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ଜୀବନ ହରାଇ ଦିଏ?
ମାରାତ୍ମକ ହେଉଛି ଅବୈଧ ମଦ
ଅଧିକାଂଶ ଲୋକଙ୍କର ଏହି ଭ୍ରମ ରହିଛି ଯେ ଦେଶୀ ମଦ ବା କଣ୍ଟ୍ରି ମେଡ୍ ଲିକର ପିଇବା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ କ୍ଷତିକାରକ। ଏହା କେବେକେବେ ବିଷାକ୍ତ ହୋଇଯାଏ, ଯାହା ପିଇବା ଦ୍ୱାରା ଜୀବନ ଚାଲିଯାଏ। କିନ୍ତୁ ବାସ୍ତବରେ ଏହା ସତ୍ୟ ନୁହେଁ। ଦେଶୀ ମଦ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ସରକାର ବୈଧ ଭାବେ ଲାଇସେନ୍ସ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି। ଏହା ଦେଶୀ ମଦ ଦୋକାନରେ ବିକ୍ରି ହୁଏ। କିନ୍ତୁ ଯେଉଁ ମଦ ବିଷାକ୍ତ ହୁଏ, ତାହା ଅବୈଧ ଭାବେ ତିଆରି ହୁଏ। ସାଧାରଣ ଭାଷାରେ ଏହାକୁ କଚ୍ଚା ମଦ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ଏହାକୁ ଏପରି ଅଞ୍ଚଳରେ ଗୁପ୍ତ ଭାବେ ବିକ୍ରି କରାଯାଏ, ଯେଉଁଠାରେ ଶ୍ରମିକ ଶ୍ରେଣୀ ଲୋକେ ରହନ୍ତି। ଏହା ଦେଶୀ ମଦ ଅପେକ୍ଷା ଶସ୍ତା ହେବାରୁ ନିମ୍ନ ଆୟ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକେ ଏହା ସେବନ କରନ୍ତି ଓ ଜୀବନ ହରାନ୍ତି।
କିପରି ତିଆରି ହୁଏ ଅବୈଧ ମଦ?
କଚ୍ଚା ମଦ ତିଆରି ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟତଃ ଗୁଡ଼, ପାଣି ଓ ୟୁରିଆର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ। ଏଥିରେ ଅନେକ ବିପଜ୍ଜନକ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ମିଶ୍ରଣ କରାଯାଏ। ଗୁଡ଼କୁ ସଡ଼ାଇବା ପାଇଁ ଅକ୍ସିଟୋସିନ୍ର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ। ଏହା ସହିତ ଅଧିକ ନିଶା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ନୌସାଦର ଓ ୟୁରିଆ ମିଶ୍ରଣ କରାଯାଏ। ଏହି ସବୁ ଜିନିଷ ମଣିଷ ପାଇଁ କ୍ଷତିକାରକ। ୟୁରିଆ, ଅକ୍ସିଟୋସିନ୍, ଗୁଡ଼ ଓ ପାଣିକୁ ମିଶାଇ ଫର୍ମେଣ୍ଟେସନ୍ କରାଯାଏ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଇଥାଇଲ ଆଲକୋହଲ ବଦଳରେ ମିଥାଇଲ ଆଲକୋହଲ ତିଆରି ହୁଏ। ମିଥାଇଲ ଆଲକୋହଲ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେବାର କାରଣ ମଦ ତିଆରି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ତାପମାତ୍ରାର ଯତ୍ନ ନ ନେବା। ଏହି ମିଥାଇଲ ଆଲକୋହଲ ହିଁ ମଦକୁ ବିଷାକ୍ତ କରିଦିଏ।
ଏହା ପିଇବା ଦ୍ୱାରା ମିଳେ ମୃତ୍ୟୁ
ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କହନ୍ତି, ମିଥାଇଲ ଆଲକୋହଲ ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କରି ଫର୍ମାଲଡିହାଇଡ୍ (ଫର୍ମିକ ଏସିଡ୍) ତିଆରି କରେ। ଏହା ଏପରି ବିଷ ଯାହା ଆଖିର ଦୃଷ୍ଟି ନଷ୍ଟ କରିପାରେ ବା ମୃତ୍ୟୁର କାରଣ ହୋଇପାରେ। ଏହା ମସ୍ତିଷ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ କ୍ଷତିକାରକ। ଯଦି ମଦରେ ମିଥାଇଲ ଆଲକୋହଲର ପରିମାଣ ୯୦ ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ହୁଏ, ତାହା ବିଷାକ୍ତ ହୋଇଯାଏ। ଏତେ ପରିମାଣର ମିଥାଇଲ ଆଲକୋହଲ ସେବନ ସ୍ନାୟୁ ଭାଙ୍ଗିପଡ଼ିବାର କାରଣ ହୁଏ। ବିଷାକ୍ତ ମଦ ପିଇବା ଦ୍ୱାରା କାର୍ଡିଓମାୟୋପାଥି ଓ ଅପ୍ଟିକ ନ୍ୟୁରୋପାଥିର ଶିକାର ହୋଇଥାଏ। କାର୍ଡିଓମାୟୋପାଥିରେ ହୃତ୍ପିଣ୍ଡର ଆକାର ହଠାତ୍ ବଢ଼ିଯାଏ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ରକ୍ତ ପମ୍ପ କରିବାରେ ସମସ୍ୟା ହୁଏ ଓ ହୃଦ୍ଘାତ ହୋଇଥାଏ। ବିଷାକ୍ତ ମଦ ପିଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଅତ୍ୟଧିକ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଭୋଗିବାକୁ ପଡ଼େ ଓ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ ହୋଇଥାଏ।
