ପାକିସ୍ତାନ ପାଖରେ ‘ବରବାଦ‘ ହେବାକୁ ଆଉ କେତେ ସମୟ ବାକି ଅଛି ?

ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ୨୨ ଏପ୍ରିଲରେ ହୋଇଥିବା ‘ପହଲଗାମ ଆତଙ୍କବାଦୀ ହମଲା’କୁ ନେଇ ଚାରି ଦିନ ଧରି ସାମରିକ ସଂଘର୍ଷ ହୋଇଥିଲା। ଭାରତ ଅପରେସନ ସିନ୍ଦୂର ଆରମ୍ଭ କରିବା ଠାରୁ ଏହାକୁ ଅସ୍ଥାୟୀ ଭାବେ ବନ୍ଦ କରିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦ୍ରୁତଗତିରେ ଯେଉଁ ପ୍ରତିଶୋଧମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ କରିଥିଲା, ତାହା ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଯୁଦ୍ଧର ନିୟମକୁ ବଦଳାଇ ଦେଇଛି। ଏହି ଅପରେସନରେ ଭାରତକୁ ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ସଫଳତା ମିଳିଛି, ଯାହା ପାକିସ୍ତାନର ମୌନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଓ ବିଶ୍ୱ ସ୍ତରୀୟ ମନ୍ତବ୍ୟମାନଙ୍କରୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଛି। କିନ୍ତୁ, ଭାରତର ଏହି ଆଧିକାରିକ ବୟାନ ଯେ ଅପରେସନ ସିନ୍ଦୂର ବନ୍ଦ ହୋଇନାହିଁ, କେବଳ ସ୍ଥଗିତ ରଖାଯାଇଛି, ଏହା ଗୋଟିଏ ପ୍ରଶ୍ନ ବାରମ୍ବାର ଉଠାଉଛି—ଏହି ସ୍ଥିତିର ଅର୍ଥ କ’ଣ? କାରଣ, ଭାରତ ଏବେ ଆଧିକାରିକ ଭାବେ ଘୋଷଣା କରିଛି ଯେ ପାକିସ୍ତାନ ପ୍ରାୟୋଜିତ ଆତଙ୍କବାଦ ଏବେ ଆଉ ‘ନନ୍- ଷ୍ଟେଟ୍ ଆକ୍ଟର’ର ମାମଲା ନୁହେଁ। ଏହା ପାକିସ୍ତାନର ଆଧିକାରିକ ନୀତିର ଏକ ଅଂଶ, ଯେଉଁଥିରେ ପାକିସ୍ତାନୀ ସେନା ସକ୍ରିୟ ଭାବେ ସାମିଲ ଅଛି। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି, ଆମେ ଏବେ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଯୁଦ୍ଧଠାରୁ କେତେ ଦୂରରେ ଅଛୁ? ଏହାକୁ ବୁଝିବା ପାଇଁ ଜଣେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଆମେରିକୀୟ ରକ୍ଷା ରଣନୀତିକାରଙ୍କ ମଡେଲର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ।

‘ନାଟକୀୟ ସାମରିକ ସଂଘର୍ଷ’ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚିଥିବା ପରିସ୍ଥିତି

ଶୀତଳ ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଆମେରିକୀୟ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ରଣନୀତିକାର ହର୍ମନ କାନ୍ (Herman Kahn) ଯୁଦ୍ଧ ବଢ଼ିବାର ୪୪ଟି ଚରଣର ଏକ ମଡେଲ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ। ଏହି ମଡେଲ ଅନୁସାରେ, ଅପରେସନ ସିନ୍ଦୂର ସମୟରେ ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ସଂଘର୍ଷ ନବମ ଚରଣ ‘ଡ୍ରାମେଟିକ ମିଲିଟାରୀ କନଫ୍ରଣ୍ଟେସନ୍ସ’ (ନାଟକୀୟ ସାମରିକ ସଂଘର୍ଷ) ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚିଥିଲା। ୧୦ ମଇରେ ସଂଘର୍ଷ ବିରାମ ହୋଇଥିଲା। ତେବେ ଏହା ପରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି, ଆଗକୁ କ’ଣ ହେବ? ଏବଂ ଏହି ପରିସ୍ଥିତି କେବେ ଏକ ବଡ଼ ଯୁଦ୍ଧରେ ପରିଣତ ହୋଇପାରେ? ହର୍ମନ ବୁଝାଇଛନ୍ତି ଯେ ଯୁଦ୍ଧର ପରିସ୍ଥିତି କିପରି ବଢ଼େ। ସେ ଏକ କାଳ୍ପନିକ ସିଡ଼ି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପାହାଚ ଯୁଦ୍ଧର ଏକ ନୂଆ ସ୍ତରକୁ ଦର୍ଶାଏ। ପ୍ରଥମ ପାହାଚ କୂଟନୈତିକ ସଙ୍କଟରୁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ଓ ଶେଷ ପାହାଚ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଯୁଦ୍ଧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାଏ। ଏହା ଆଧାରରେ ପହଲଗାମରେ ହୋଇଥିବା ଆତଙ୍କବାଦୀ ହମଲା ପ୍ରଥମ ଚରଣ ଥିଲା, ଯାହାକୁ ‘ଓଷ୍ଟେନ୍ସିବଲ କ୍ରାଇସିସ’ (ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସଙ୍କଟ) କୁହାଯାଇଛି। ଭାରତ କୂଟନୈତିକ, ଆର୍ଥିକ ଓ ସାମରିକ ପଦ୍ଧତିରେ ଜବାବ ଦେଇଥିଲା ଓ ହର୍ମନଙ୍କ ସିଡ଼ିର ପାହାଚରେ ପରିସ୍ଥିତି ଉପରକୁ ଚଢ଼ି ଶେଷରେ ୯ମ ଚରଣରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ସଂଘର୍ଷ ବିରାମ ହୋଇଥିଲା।

୧୨ତମ ଚରଣରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ଆରମ୍ଭ ହେବ ପାରମ୍ପରିକ ଯୁଦ୍ଧ

ହର୍ମନ କାନ୍ଙ୍କ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଅନୁସାରେ, ଏବେ ଆଗାମୀ ଉପର ପାହାଚଗୁଡ଼ିକ ଆହୁରି ବିପଜ୍ଜନକ। ଯଦି ପାକିସ୍ତାନ ପୁନର୍ବାର ଭାରତକୁ ଉସୁକାଇବ, ତେବେ ଭାରତ ତା’ର ‘ନୂଆ ସାଧାରଣ’ ବା ନ୍ୟୁ ନର୍ମାଲ ନୀତି ଅନୁଯାୟୀ ନିମ୍ନ ପାହାଚଗୁଡ଼ିକୁ ଛାଡ଼ି ସିଧାସଳଖ ତୃତୀୟ କିମ୍ବା ତା’ଠାରୁ ଉପର ପାହାଚରୁ ଆରମ୍ଭ କରିପାରେ। ଏହା ପରେ ୧୦ମ ଚରଣ ଆସିପାରେ, ଯେଉଁଥିରେ ‘ପ୍ରୋଭୋକେଟିଭ ବ୍ରେକିଂ ଅଫ ଡିପ୍ଲୋମାଟିକ ରିଲେସନ୍ସ’ ଅର୍ଥାତ୍ କୂଟନୈତିକ ସମ୍ପର୍କ ସିଧାସଳଖ ଭାଙ୍ଗିବା ସାମିଲ ଅଛି। ତା’ପରେ ୧୧ତମ ଚରଣ ଆସିପାରେ, ଯେଉଁଥିରେ ‘ସ୍ପେକ୍ଟାକ୍ୟୁଲାର ସୋ ଆଣ୍ଡ ଡେମୋନଷ୍ଟ୍ରେସନ ଅଫ ଫୋର୍ସ’ ଅର୍ଥାତ୍ ଶକ୍ତିର ପ୍ରଦର୍ଶନ ସାମିଲ ଅଛି। ଏହା ପରେ ଦ୍ୱାଦଶ ଚରଣ ଆସିପାରେ, ଯେଉଁଥିରେ ‘ଲାର୍ଜ କନଭେନସନାଲ ଓ୍ୱାର’ ଅର୍ଥାତ୍ ବଡ଼ ପାରମ୍ପରିକ ଯୁଦ୍ଧ ସାମିଲ ଅଛି। ଏପରି ଯୁଦ୍ଧ ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆରେ ୧୯୭୧ ପରେ ଦେଖାଯାଇନାହିଁ।

ଅପରେସନ ସିନ୍ଦୂର ପାକିସ୍ତାନ ପାଇଁ ପରିସ୍ଥିତି ବଦଳାଇ ଦେଇଛି

ବାସ୍ତବରେ, ଅପରେସନ ସିନ୍ଦୂର ଭାରତୀୟ ରଣନୀତିରେ ଏକ ବଡ଼ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଛି। ଏବେ ଭାରତ ସାମରିକ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ପାଇଁ ଅପେକ୍ଷା କମ କରିବ ଏବଂ ତା’ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ମଧ୍ୟ ସିଧାସଳଖ, ଦ୍ରୁତ ଓ ସଠିକ ହେବ। ୨୦୧୬ରେ ହୋଇଥିବା ସର୍ଜିକାଲ ଷ୍ଟ୍ରାଇକ ଓ ୨୦୧୯ରେ ହୋଇଥିବା ବାଲାକୋଟ ଏୟାରଷ୍ଟ୍ରାଇକ ଏହାର ଆରମ୍ଭ ଥିଲା। ୨୦୨୫ରେ ଭାରତ ପାକିସ୍ତାନର ଅନ୍ତର୍ଭାଗରେ ଗଭୀର ଭାବେ ହମଲା କରି ଆତଙ୍କବାଦୀ ଢାଞ୍ଚା ସହ ତା’ର ସାମରିକ ଓ ବାୟୁସେନା ଆଡ୍ଡାଗୁଡ଼ିକୁ ମଧ୍ୟ ଧ୍ୱଂସ କରିଦେଇଛି।

୧୫ତମ ଚରଣରେ ପହଞ୍ଚିବାର ଅର୍ଥ ପାକିସ୍ତାନର ଅସ୍ତିତ୍ୱ ସଙ୍କଟ

ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି, ଯଦି ଏବେ କୌଣସି ବଡ଼ ଆତଙ୍କବାଦୀ ହମଲା ହୁଏ, ବିଶେଷ କରି ଯେଉଁଥିରେ ଅନେକ ଲୋକ ପ୍ରାଣ ହରାନ୍ତି, ତେବେ ଭାରତ ମଝିରେ ଥିବା ଚରଣଗୁଡ଼ିକୁ ଛାଡ଼ି ସିଧାସଳଖ ନବମ ଚରଣ କିମ୍ବା ତା’ଠାରୁ ଉପରକୁ ଯାଇ ହମଲା କରିପାରେ, ଏପରିକି ତା’ଠାରୁ ଆଗରୁ ମଧ୍ୟ ହମଲା କରିପାରେ। ହର୍ମନ କାନଙ୍କ ମଡେଲରେ, ଯଦି ଏପରି ଯୁଦ୍ଧକୁ ଅଟକାଯାଇ ନ ପାରେ, ତେବେ ଏହା ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ୧୪ତମ ଚରଣ ‘ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ ଓ୍ୱାର – ଲୋକାଲ ଅବଜେକ୍ଟିଭ୍ସ’ (କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଯୁଦ୍ଧ – ସ୍ଥାନୀୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ) କିମ୍ବା ୧୫ତମ ଚରଣ ‘ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ ଓ୍ୱାର – ଏକ୍ସେମ୍ପ୍ଲାରୀ’ (କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଯୁଦ୍ଧ – କଠୋର କିମ୍ବା ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ) ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚିପାରେ। ଅର୍ଥାତ୍, ଅପରେସନ ସିନ୍ଦୂରରେ ଭାରତ ଯେଉଁ ସାମରିକ ଶକ୍ତିର ଝଲକ ଦେଖାଇଛି, ତାହା ଅନୁଯାୟୀ ଏହି ଚରଣରେ ପହଞ୍ଚିବାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ପାକିସ୍ତାନର ଅସ୍ତିତ୍ୱ ଉପରେ ସଙ୍କଟ ଆସିପାରେ।

ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ କୂଟନୀତିରେ ଭାରତ ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ

ଭାରତ ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ଯୁଦ୍ଧ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନୁହେଁ, ବରଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ କୂଟନୀତିରେ ରହିଛି। ପାକିସ୍ତାନ ନିଜକୁ ଭାରତର ହମଲାର ଶିକାର ବୋଲି ଦର୍ଶାଉଛି ଓ ବିଶ୍ୱ ମଞ୍ଚରେ ମିଛ କଥା ପ୍ରଚାର କରୁଛି। ଏହା ସହିତ, ଯୁଦ୍ଧର ପଦ୍ଧତି ବଦଳୁଥିବାରୁ ଭାରତକୁ ସାଇବର ହମଲା, ସାଟେଲାଇଟକୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇବା, ଡ୍ରୋନ ହମଲା ଓ ସୂଚନା ଯୁଦ୍ଧ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ। ଏହି ପଦ୍ଧତି ଦ୍ୱାରା ଶତ୍ରୁ ପାରମ୍ପରିକ ଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ ନକରି ମଧ୍ୟ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇପାରେ।