ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ବଡ଼ ନିଷ୍ପତ୍ତି:
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଜାତି ଜନଗଣନାକୁ ଅନୁମୋଦନ ଦେଇ ଏକ ବଡ଼ ରାଜନୈତିକ ବାଜି ଖେଳିଛନ୍ତି। ଏହା କଂଗ୍ରେସ, ଖାସକରି ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ପାଖରୁ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରମୁଖ ନିର୍ବାଚନୀ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ଛଡାଇ ନେଇଛି। ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ଏବଂ ବିପକ୍ଷ ଜାତି ଜନଗଣନା ଦାବି କରି ବିଜେପି ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରୁଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ଏନଡିଏ ସରକାରଙ୍କ ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ରାଜନୈତିକ ସମୀକରଣକୁ ବଦଳାଇ ଦେଇପାରେ, ବିଶେଷକରି ବିହାର ନିର୍ବାଚନରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହୋଇପାରେ।
ଜାତି ଜନଗଣନା କ’ଣ ଓ ଏହା କାହିଁକି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ?
ବିରୋଧିଙ୍କ ଅନୁସାରେ, ଜାତି ଜନଗଣନା ସମାଜରେ କେଉଁ ଜାତିର କେତେ ଲୋକ ଅଛନ୍ତି, ତାହାର ବିସ୍ତୃତ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିବ। ଏହା ଦ୍ୱାରା ଆରକ୍ଷଣର ଲାଭ ଉପଯୁକ୍ତ ଜାତିକୁ ମିଳିପାରିବ। ବିପକ୍ଷ ଦାବି କରୁଛି ଯେ ପଛୁଆ ଜାତିର ଜନସଂଖ୍ୟା ଅଧିକ ଥାଇ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କମ୍। ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଭାରେ କହୁଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ସରକାର ଗଠନ ହେଲେ ଜାତି ଜନଗଣନା କରାଯିବ ଏବଂ ଆରକ୍ଷଣର 50% ସୀମା ଅତିକ୍ରମ କରାଯିବ। କିନ୍ତୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀଙ୍କ ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ବିରୋଧିଙ୍କ ପାଖରୁ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରିୟ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ଛଡାଇ ନେଇଛି।
ଜାତି ଜନଗଣନାର ପ୍ରଭାବ:
- ଜାତି ଜନସଂଖ୍ୟାର ତଥ୍ୟ: ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜାତିର ଜନସଂଖ୍ୟା ସମ୍ପର୍କରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ତଥ୍ୟ ମିଳିବ।
- ଆରକ୍ଷଣ ଦାବି: ଯଦି ପଛୁଆ ଜାତିର ଜନସଂଖ୍ୟା ଅଧିକ ହୁଏ, ସେମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ଆରକ୍ଷଣ ଦେବାର ଚାପ ବଢ଼ିବ।
- ନୂଆ ଜାତିଙ୍କ ଲାଭ: ବର୍ତ୍ତମାନ ଆରକ୍ଷଣରୁ ବଞ୍ଚିତ ଜାତିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ଲାଭ ପାଇପାରନ୍ତି।
- ପ୍ରଥମ ଜାତି ଜନଗଣନା: ଏଯାବତ୍ ସାମାଜିକ-ଆର୍ଥିକ ଜନଗଣନା ହେଉଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଏହା ହେବ ପ୍ରଥମ ଜାତି ଜନଗଣନା।
- ରାଜନୈତିକ ବଦଳ: ଏହା ଦେଶର ରାଜନୀତି, ବିଶେଷକରି ହିନ୍ଦୀ ବେଲ୍ଟ ଅଞ୍ଚଳରେ ବଡ଼ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବ।
ବିହାର ଉପରେ ପ୍ରଭାବ:
ବିହାର, ଯେଉଁଠାରେ ଜାତି ରାଜନୀତିର ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ରହିଛି, ସେଠାରେ ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ହୋଇପାରେ। ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରଭାବ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହୋଇପାରେ:
- ପଛୁଆ ଜାତି ଭୋଟ: ଏନଡିଏ ପଛୁଆ ଜାତି ଭୋଟରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିଶେଷକରି ଯେଉଁମାନେ ଏଯାବତ୍ କଂଗ୍ରେସ ବା କ୍ଷେତ୍ରୀୟ ଦଳ ସହ ଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମର୍ଥନ ପାଇପାରେ।
- ଆରଜେଡି ଓ କଂଗ୍ରେସର ରଣନୀତି: ବିଜେପି ବିପକ୍ଷର ମୁଖ୍ୟ ଏଜେଣ୍ଡାକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଆରଜେଡି ଓ କଂଗ୍ରେସକୁ ନୂଆ ରଣନୀତି ତିଆରି କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ।
- ବିଜେପି-ଜେଡିୟୁ ମେଣ୍ଟ: ନୀତୀଶ କୁମାରଙ୍କ ଜେଡିୟୁ ମଧ୍ୟ ଜାତି ଜନଗଣନାର ପକ୍ଷପାତୀ ଥିଲା। ଏହା ବିଜେପି ଓ ଜେଡିୟୁର ମେଣ୍ଟକୁ ଆହୁରି ମଜବୁତ କରିପାରେ।
- ଓବିସି ଓ ଇବିସି ଭୋଟ: ବିହାରର 63% ଜନସଂଖ୍ୟା ଓବିସି ଏବଂ ଅନ୍ୟ ପଛୁଆ ଜାତିର। ବିଜେପି ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ଏହି ଭୋଟରଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରିପାରେ।
ଫାଇଦା ଓ ଅସୁବିଧା:
ଫାଇଦା:
- ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ: ଜାତି ଜନଗଣନା ସଠିକ୍ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରି ଆରକ୍ଷଣ ବଣ୍ଟନକୁ ଅଧିକ ନ୍ୟାୟସଙ୍ଗତ କରିପାରେ।
- ନୂଆ ଜାତିଙ୍କ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତି: ଅନଗ୍ରସର ଜାତିଗୁଡ଼ିକ ଆରକ୍ଷଣ ଲାଭ ପାଇ ପାରନ୍ତି।
- ରାଜନୈତିକ ଲାଭ: ବିଜେପି ଓ ଏନଡିଏ ପଛୁଆ ଜାତି ଭୋଟରଙ୍କ ସମର୍ଥନ ବଢ଼ାଇ ହିନ୍ଦୀ ବେଲ୍ଟରେ ନିଜ ଅବସ୍ଥାନ ମଜବୁତ କରିପାରେ।
- ସାମାଜିକ ନୀତିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ: ଏହା କେନ୍ଦ୍ରର ସାମାଜିକ ନୀତିକୁ ପୁନର୍ବିଚାର କରିବାର ସୁଯୋଗ ଦେବ।
ଅସୁବିଧା:
- ବିପକ୍ଷର ନୂଆ ରଣନୀତି: ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ଓ ବିପକ୍ଷ ନୂଆ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଖୋଜି ବିଜେପି ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ ଜାରି ରଖିପାରନ୍ତି।
- ଆରକ୍ଷଣ ବିବାଦ: ଆରକ୍ଷଣର ସମୀକ୍ଷା ଓ ବିସ୍ତାର ନୂଆ ବିବାଦ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ, ବିଶେଷକରି ଅନ୍ୟ ଜାତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ।
- ବାସ୍ତବାୟନ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ: ଜାତି ଜନଗଣନାର ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ ଓ ବାସ୍ତବାୟନରେ ଜଟିଳତା ଦେଖାଦେଇପାରେ।
- ଜାତି ବିଭାଜନ: ଏହା ସମାଜରେ ଜାତିଗତ ବିଭାଜନକୁ ଆହୁରି ଗଭୀର କରିପାରେ।
ଆଗକୁ କ’ଣ ହେବ?
ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ‘ଜାତି କହ’ ଅଭିଯାନ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟର ରାଜନୀତିକୁ ତୀକ୍ଷ୍ଣ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିଲା। ମୋଦୀ ସରକାରଙ୍କ ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ଏହି ରଣନୀତିକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିପାରେ। ରାହୁଲଙ୍କୁ ନୂଆ ମୁଦ୍ଦା ଓ ଆଖ୍ୟାନ ଖୋଜିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କରେ ମଧ୍ୟ ଜାତି ଜନଗଣନାର ଦାବି ଜୋର ଧରିବ। କେନ୍ଦ୍ରର ସାମାଜିକ ନୀତିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନର ସଙ୍କେତ ମିଳିପାରେ, ଏବଂ ଆରକ୍ଷଣର ସମୀକ୍ଷା ଓ ବିସ୍ତାର ଉପରେ ନୂଆ ବିତର୍କ ଆରମ୍ଭ ହେବ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀଙ୍କ ଜାତି ଜନଗଣନା ଅନୁମୋଦନ ଏକ ରାଜନୈତିକ ବାଜି । ଯାହା ବିପକ୍ଷର ପ୍ରମୁଖ ନିର୍ବାଚନୀ ମୁଦ୍ଦାକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିଛି। ବିହାର ପରି ରାଜ୍ୟରେ, ଯେଉଁଠାରେ ଜାତି ରାଜନୀତି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ, ଏହା ଏନଡିଏକୁ ପଛୁଆ ଜାତି ଭୋଟରଙ୍କ ସମର୍ଥନ ବଢ଼ାଇବାରେ ସହାୟକ ହୋଇପାରେ। ତେବେ, ଏହା ସାମାଜିକ ବିଭାଜନ ଏବଂ ଆରକ୍ଷଣ ବିବାଦ ଭଳି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ମଧ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ। ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ଦେଶର ରାଜନୀତି ଓ ସାମାଜିକ ଗତିଶୀଳତାକୁ କିପରି ପ୍ରଭାବିତ କରେ, ତାହା ଆଗାମୀ ଦିନରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ହେବ।
